لازم به ذکر است که این موارد از درجه اهمیت متفاوتی برخوردار هستند.
خاورشناسان و استادان تاریخ علم دربارهٔ اصول قضایای علمی طب قدیم و تفسیر نظرات و معتقدات قدما، تحقیق کرده‌اند ولی موفق به تطبیق مزاج‌شناسی با علم روز نشده و شرح و تفسیر آن را در نوشته‌های خود ناتمام گذاشته‌اند.[۸]
البته باید این نکته را نیز یادآور شد که بحث مزاج‌ها در طب سنتی اصیل ایرانی مبحثی بسیار پیچیده و چالش‌برانگیز است و توضیحاتی که برای هر مورد بیان شده تنها مصادیقی از پارامترهای موردبررسی هستند.
نسبت دادن بروز بیماری به برهم خوردن تعادل و تناسب خلط‌های چهارگانه یا سخنانی از این دست که ویروس دارای طبع سرد است.
تفاوت قائل شدن بین مزاج‌های ذاتی ، اکتسابی و بیماری، در نظر گرفتن همه عوامل در تشخیص صحیح مزاج فرد مانند مزاج فصل، مزاج سن، مزاج اندام‌های مختلف بدن و … ازجمله مواردی است که از اهمیت به سزایی در مقوله مزاج شناسی برخوردارند.
مزاج اکتسابی (عارضی یا حال): فرد در دوران عمر خود به‌واسطۀ مشکلات و بیماری‌ها و… به مزاج اکتسابی سوق داده می‌شود و به این واسطه از مزاج ذاتی خود فاصله می‌گیرد.
بر خلاف الکمئون، بقراط پیشنهاد کرد که طبع یا مزاج مایعات حیاتی بدن است: خون، بلغم، صفرا و سودا. آلکمائون و بقراط اظهار داشتند که کمبود یا زیاده روی شدید در هر یک از طبع‌ها (مایعات بدن) در فرد می‌تواند نشانه ای از بیماری باشد. بقراط و سپس جالینوس پیشنهاد کردند که عدم تعادل متوسط در مخلوط این مایعات باعث ایجاد الگوهای رفتاری می‌شود[۴] یکی از رساله‌های منسوب به بقراط با نام درباره ماهیت انسان، این نظریه را به شرح زیر توصیف می‌کند:
شناخت نوع مزاج فرد، در انتخاب روش‌های مناسب درمانی و تغییرات در سبک زندگی، نقش مهمی ایفا می‌کند.
اگر با شکل بخواهیم موقعیت مکانی چهار ارکان (خاک، آب، هوا و آتش) را نسبت به یکدیگر بیان نماییم شکل زیر مناسب است.
مزاج چیست؟ چرا باید آن را درک کنیم؟ و چگونه می‌توانیم با حفظ تعادل مزاج، به سلامتی و رضایت زندگی دست یابیم؟ پس با ما همراه شوید تا در این مسیر جذاب، اسرار و آگاهی‌های جدیدی را کشف کنیم.
حفظ تعادل مزاج به کاهش استرس و بهبود حال روحی کمک می‌کند.
تنظیم مصرف ویتامین‌ها و مواد معدنی با توجه به نیازهای بدن.
صفحه‌هایی که از پانویس با پارامترهای نامعلوم استفاده می‌کنند
برای افراد دقیق‌تر می‌توان مزاج را این‌گونه بیان کرد: « مزاج، از مصدر مزج به معنای ترکیب کردن و درهم ریختن می‌آید و مزاج در طب سنتی ایران به سحبة مزاج مفهوم کیفیت یکسان و جدیدی است که درنتیجه آمیختن ارکان چهارگانه (هوا، آتش، خاک و آب) با یکدیگر و فعل‌وانفعال آن‌ها در یک جسمِ مرکب به وجود می‌آید.